Làng nghề thuốc nam Yên Sơn Ba Vì – Nơi 98% người Dân tộc chữa bệnh cứu người

Làng nghề thuốc nam Yên Sơn Ba Vì – Nơi 98% người Dân tộc chữa bệnh cứu người

Khu vực Núi Ba Vì là nơi chứng kiến toàn bộ công cuộc khai sơn phá thạch tạo lập cuộc sống, từ đỉnh núi cao vút mờ sương đến những vùng trung du bình nguyên như làng Yên Sơn, Hợp Sơn hay Hợp Nhất hiện nay đều in đậm dấu ấn Người Dao.

Làng nghề thuốc nam thôn Yên Sơn nằm ở sườn tây núi Ba Vì, Yên Sơn là một trong 3 thôn của xã Ba vì huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội nơi có đến 98% đồng bào dân tộc Dao quần Chẹt sinh sống. riêng 2 thôn Hợp Sơn và Hợp Nhất nằm gần ủy ban xã hơn, và cách Yên Sơn một dải núi. Để lên được với Làng nghề thuốc nam Yên Sơn từ Hà Nội bạn đi theo Đại Lộ Thăng Long chứng 60km đến ngã 3 Tản Lĩnh rẽ trái đường lên khu di tích Đá Chông chứng 7km sẽ thấy biển chỉ đẫn Làng nghề thuốc nam thôn Yên Sơn xã Ba Vì.

Thôn Yên Sơn nhìn từ trên cao

Làng Yên Sơn có đến 98% là đồng bào Dân tộc dao quần Chẹt sinh sống bằng nông nghiệp, làm ruộng và trông măng Bương đã tạo nên đặc sản nổi tiếng nơi đây, đặc biệt có nghề làm thuốc nam gia truyền chữa được rất nhiều bệnh cho khách gần xa.

Mọi nét văn hóa bản địa của người Dao vẫn được bảo tồn và lưu giữ nguyên vẹn cho đến ngày nay như tết Nhảy, cấp sắc, đặt tên âm,  trang phục cổ truyền, và đặc biệt quý giá nhất là những cuốn sách cổ của người Dao ghi lại những bài thuộc quý  để lưu truyền từ đời này qua đời khác, giúp đời sau học lại được kinh nghiệm xưa.

Lương y Lý Sinh Phúc chủ nhiệm HTX Thuốc Nam Họ Lý Ba Vì chia sẻ “Với người Dao con cả được truyền lại những tinh hoa của dòng họ, đặc biệt là những thứ quan trọng và linh thiêng nhất, như lĩnh hội trọng trách thờ cúng tổ tiên, xây dựng con người có uy tín trong dòng họ và được làng bản tôn trọng” .

Cuộc sống cộng đồng của người Dao rất coi trọng những người uy tín cả về đạo đức lẫn những người thầy cúng cử hành được những nghi lễ với thần linh, là cầu nối giữa người người âm và dương, để thay mặt gia chủ trong những nghi lễ quan trọng. Riêng những người Dao ở thôn Yên Sơn còn có một nhiệm vụ khác nữa là kế nghiệp nghề thuốc chữa bệnh của cả dòng tộc đã được lưu truyền từ đời này qua đời khác.

Những thành viên của HTX Thuốc nam họ Lý Ba Vì đang thu hái thảo dược trong rừng sâu

Người Dao xưa kia sinh sống trên những dãy núi cao, cuộc sống du canh du cư phát nương làm rẫy, cứ hết quả đồi này sang đến vạt núi khác, vất vả trăm bề bởi không ổn định được cuộc sống, chỉ đủ cái ăn còn lại đều nhờ vào rừng.

Năm 1990 vườn quốc gia Ba Vì được thành lập, nhà nước có chính sách Hạ Sơn tức xuống núi và vận động bà con người Dao làm theo chủ trương để ổn định cuộc sống và phát triển kinh tế. Gia đình lương y Lý Sinh Phúc là một trong những gia đình hạ sơn đầu tiên, rồi từ đó người Dao sống quần tụ dưới chân núi Ba Vì tạo thành những bản làng yên bình như ngày nay.

Những năm khi chưa hạ sơn vùng núi Ba Vì  là một vùng thâm sơn cùng cốc, rừng rậm, đèo cao, xa bệnh viện, xa trung tâm y tế. Nên người Dao phải tìm cách thích nghi tự chữa bệnh cho chính mình bằng những loại cây cỏ hoa lá với đủ loại cộng lại để bảo vệ sức khỏe. Từ đó theo thói quen kinh nghiệm chữa bệnh được truyền lại nhiều đời con cháu sau này.

Nhiều người chép lại trong sách cổ bằng tiếng Dao để lưu giữ, nhiều loại cây thuốc mới mà chỉ có người Dao mới đặt tên được, những cuốn sách có giá trị ấy được lưu truyền cho lớp trẻ để tạo nên một làng nghề thuốc Nam nổi tiếng hiện nay.

Một ngày nấu cao thuốc Nam của HTX Thuốc nam họ Lý Ba Vì

Lương y Lý Thị Nụ em gái của Lương y Lý Sinh Phúc vừa nấu thuốc vừa chia sẻ ” Nếu chỉ dựa vào kinh nghiệm của người Dao thì chưa đủ, đó là những kiến thức rất quan trọng để làm quen và biết về cây thuốc cũng như tác dụng của nó trong việc chữa bệnh, nhưng để hiểu căn bản hơn, khoa học và trình tự hơn chúng tôi phải đi học trong trường Y học cổ truyền, được các Thầy Cô có chuyên môn cao giảng dạy bài bản và quả thật khi kết hợp với nhau nó vô cùng hiệu quả” 

Những người đi sau như lương y Lý Sinh Phúc và Lý Thị Nụ dù lúc ấy cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng đều được tạo điều kiện đi học đầy đủ, hết cấp 3 theo định hướng của Cha cũng là một thầy thuốc nổi tiếng khắp vùng đã đào tạo truyền lại nghề cho các con đã định hướng tất cả theo nghề y chữa bệnh, thế là hai anh em thi đỗ vào trường Y học cổ truyền Tuệ Tĩnh, khăn gói xuống Hà Nội theo học.

Có lợi thế là hiểu về cây thuốc, vị thuốc, đã quá thuần thục nên quá trình học tiếp thu nhanh và ứng dụng hiệu quả. Tốt nghiệp hai anh em mang giấc mơ về thảo dược người Dao trở về quê hương để phát triển vùng dược liệu rồi thành lập Hợp tác xã thuốc nam để phát triển lâu dài.

Khu vực trồng dược liệu của HTX Thuốc nam Họ Lý Ba Vì rộng hơn 4 Hecta tại thôn Yên Sơn

Lương y Lý thị Nụ đang chia sẻ quy trình chăm sóc và thu hái thảo dược tại vườn thuốc

Thuốc nam sau khi hái sẽ được thái lát phơi khô ngay dưới ánh sáng tự nhiên nếu những ngày thời tiết đẹp, ngoài ra còn có hệ thống máy sấy tiêu chuẩn được lương y Lý Sinh Phúc đầu tư mua về để xử lý nguyên liệu đạt hiệu quả một cách tối ưu, không những riêng HTX Thuốc Nam họ Lý Ba Vì mà nhiều gia đình người Dao tại thôn Yên Sơn cũng đầu tư máy móc trang thiết bị hiện đại để xản xuất thuốc, lớp trẻ kế cận đã đưa thuốc nam Ba Vì lên một một bước tiến mới

Để có những thành phẩm thuốc chất lượng tốt nhất là công sức của rất nhiều con người, ngày ngày giữ lửa nghề và định hướng phát triển.

Bằng sự kết hợp giữa kiến thức đã học trong trường đào tạo và kết hợp với kinh nghiệm gia truyền của người Dao đã giúp họ có những bước phát triển mới, kết hợp để tạo những vị thuốc, bài thuốc khác nhau và cho ra đời nhiều sản phẩm chăm sóc sức khỏe dạng thảo dược truyền thống. Được xản xuất trên dây chuyền máy móc hiện đại, đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe, được đông đảo cộng đồng đón nhận.

Làng nghề thuốc nam thôn Yên Sơn giờ đây đã đổi thay rất nhiều. Nhờ hướng đi đúng đắn để phát triển kinh tế, xe hơi, nhà cao tầng, biệt thự moc lên giữa núi rừng xanh ngút ngàn cây cối.

Dấu ấn của cuộc sống xưa kia giờ chỉ còn trong hoài niệm, người Dao đã biết tận dụng lợi thế đưa những vị thuốc quý về trồng tại vườn nhà để bảo tồn và phát triển chúng, góp phần cho sự những bước đi lâu dài và bền vững. Trong đó thế hệ trẻ như lương y Lý Sinh Phúc và lương y Lý Thị Nụ là những minh chứng cụ thể nhất.

P/s :Lương y Lý Sinh Phúc và Lương y Lý Thị Nụ là 2 lương y nổi tiếng ở làng nghề thuốc nam thôn Yên Sơn, Tốt nghiệp loại khá trường Trung cấp YHCT Tuệ Tĩnh rồi mạnh dạn thành lập HTX Thuốc Nam họ Lý Ba Vì, Một gia đình chữa bệnh nổi tiếng nhất bản người Dao Yên Sơn với những bài thuốc giúp nhiều người hồi sinh khi tưởng rằng cái chết đã cận kề, rất nhiều bệnh nhân trên khắp cả nước được chữa khỏi.

Hoặc nếu quý vị có nhu cầu khám, bốc thuốc đừng ngại liên hệ theo địa chủ thể sau, chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn.

Phóng sự thực tế ghi lại vẻ đẹp về con người và vùng đất Ba Vì do HTX Thuốc Nam họ Lý thực hiện,

Vui lòng không sao chép dưới mọi hình thức . Mọi thông tin đóng góp xin liên hệ Email: htxthuocnamholybavi@gmail.com

Xin trân trọng cảm ơn !